-_WEB.jpg)
TSÜAB’ın Sektörel Ticaret Heyeti (STH) programı kapsamında Türkiye’den giden 100 kişilik heyet ticari görüşmelere ve bilimsel programlara katılım sağladı.
TDT bölgesinde tarımsal ürünlerde müşterek ticaretin geliştirilmesi gündemiyle bir araya gelen; Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Ebubekir Gizligider, Kazakistan Tarım Bakanı Aydarbek Saparov, Özbekistan Tarım Bakanı İbrahim Abdurahmonov, Azerbaycan Tarım Bakanı Mecnun Memmedov, Kırgızistan Tarım Bakanı Birinci Yardımcısı Kubat Kaseyinov, Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreteri Büyükelçi Kubanıçbek Ömüraliyev, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreter Yardımcısı Jandos Asanov, Jambıl Bölgesi Valisi Yerbol Karashukeev ve Vali Yardımcısı Abulkhaır Tamabek toplantının ardından ECOSA 8. Tohumculuk Kongresinin açılış törenine katıldı.
Kongre’de T.C. Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Ebubekir Gizligider başkanlığındaki Tarım ve Orman Bakanlığı temsilcileri ile birlikte Ekonomik İşbirliği Ülkeleri Tohumcular Birliği (ECOSA) Yönetim Kurulu Başkanı Yıldıray Gençer, Türkiye Tohumcular Birliği (TÜRKTOB) Yönetim Kurulu Başkanı Hacı Ömer Güler ile Alt Birliklerin Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri de hazır bulundu.
ECOSA 8. Tohumculuk Kongresi kapsamında düzenlenen Seed Forumda T.C. Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Ebubekir Gizligider, Kazakistan Bakanı Aydarbek Saparov, TDT Genel Sekreter Yardımcısı Jandos Asanov, EİT Genel Sekreter Yardımcısı Jandos Asanov, Jambıl Valisi Yerbol Karashukeev, TÜRKTOB Başkanı Hacı Ömer Güler ve ECOSA Başkanı Yıldıray Gençer konuşmacı olarak yer aldı.
“Devletler için Tarım, Savunma ve Silah Sanayi Kadar Önemlidir”
Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Ebubekir Gizligider konuşmasında Türkiye tohumculuk sektörünün yükselişinden gurur duyduklarını belirterek TDT Tarım Bakanları Toplantısında da tohumculuğun önemli gündem maddelerinden biri olduğunun altını çizdi.
Bakanlar Toplantısının ardından, tarım ürünlerinde karşılıklı ticaretin kolaylaştırılması konusunda ortak mutabakata varıldığı müjdesini salonla paylaşan Gizligider konuşmasında özetle şunları aktardı:
“Tarım Bakanları Toplantısı ve İş Forumu kapsamında yarınlar için önemli tohumlar attık. 160 milyonu aşkın nüfusa hitap eden bu coğrafyada bizim attığımız adımlar çocuklarımızın ve torunlarımızın daha rahat bir dünyada yaşamasına vesile olacaktır.
Ülkelerimiz toplamda 160 milyona yaklaşan genç ve dinamik nüfusumuz, 1,5 trilyon dolara ulaşan gayrisafi milli hasılamız ile çok büyük bir potansiyel barındırıyor.
Ülkelerimizde yaklaşık 49 milyon hektarlık tarımsal alanda 230 milyon tonluk tarımsal üretime ve 779 milyon başlık hayvan varlığına sahibiz. İklim durumumuz, biyolojik çeşitliliğimiz göz önünde bulundurulduğunda, üretim miktarlarımızın daha yüksek olmasını bekleyebiliriz.
Bununla birlikte iklim değişiyor, buna bağlı olarak dünya da çok hızlı değişiyor. Ülkelerimiz de coğrafyamız da bu değişimden nasibini alıyor. Teknolojik gelişme ve tüketim merakı, hızını hiç kaybetmiyor. Ülkeler arasındaki siyasi durum her ne olursa olsun, tüketim ve ticaret engel tanımıyor.
Dünya ekonomisini belirleyen en önemli faktör, tüketicilerin ihtiyaçları ve beklentileridir. Beslenme, gıda ve sağlık konuları, herkesin gündeminde ilk sırada yer alıyor. Bu bağlamda, küresel ölçekte tarım ve gıda sektörünün öneminin giderek arttığı bir yüzyılda yaşıyoruz. Bir devlet için savunma ve silah sanayi ne kadar önemliyse, artık tarım da o kadar öneme sahiptir.
“Ortak Mevzuat İçin Çalışmalar Başladı”
Tarımsal ürünlerin ülkeler arası ticaretinde geçişleri, gümrüklenmesi, mevzuatları ile ilgili doğal olarak sorunlar yaşanabiliyor. Her ülkenin kendi iç mevzuatı var. Kazakistan ile Türkiye arasında da Azerbaycan ile Kazakistan arasında da olabiliyor. Bu sorunun aşılması için ortak bir mevzuata ihtiyaç vardı. Bu toplantıda alınan belki de en önemli kararlardan birisi bu oldu. Hemen bir çalışma grubu oluşturulması kararı alındı ve çalışmalar sonucu gerekli düzenlemeler yapılacak. Bunun neticesinde tarımsal ürünlerin dolaşımı önündeki önemli bir engel ortadan kalkmış olacak. Bu müjdeyi de sizlerle paylaşmaktan mutluluk duyuyorum.
“Kazakistan Yatırımcılarına Önemli Kolaylıklar Sağlıyor”
Kazakistan’da 3 önemli etkinliğin bir arada düzenlenmesi büyük bir fırsat doğurdu. Türkiye’den 110 yatırımcı ile katılım sağladık ve Kazakistan tarafından da bunun karşılığını alıyoruz. Başta arazi kiralamada sağlanan kolaylıklar, teşvik ve hibeler olmak üzere oldukça önemli teklifleri var. Yatırımcılarımız birebir şekilde iş birliği görüşmelerini sürdürüyorlar.
“Birlikteliğimizi Ticarete Çevirmeliyiz”
Bir Türk atasözü der ki; “Baş başa vermeyince taş yerinden kalkmaz”. Biz aynı soy, aynı inanç, aynı sosyolojiden geliyoruz. Ancak bu birlikteliğimizi ticarete, karşılıklı menfaate çeviremezsek romantik bir birliktelikten öteye geçemeyiz. Tarım Bakanları Zirvesinde bu birlikteliğin çok daha güçlü bir şekilde ileriye taşıyacağımızı buradan taahhüt ediyorum. Karşılıklı istişarede vardığımız fikir birliğini son derece önemli buluyorum. Bu önemli gelişmenin etkilerini önümüzdeki birkaç yıl içerisinde ciddi şekilde hissediyor olacağız.”
‘’ ECO Ülkelerinin Birbiri İle Uyumlu Bir Yasal Zeminde Çalışması İş Birliğinin Anahtarı Olacaktır’’
TÜRKTOB Yönetim Kurulu Başkanı Hacı Ömer Güler, ECOSA Kongresinin iş birliklerinin gelişmesi için en etkin zemin olduğunun altını çizerek, Türk Devletleri Teşkilatı Tarım Bakanları Toplantısı, Tarım İş Forumu ve Tarım Fuarı ile eş zamanlı olarak düzenlenen ECOSA 8. Tohumculuk Kongresi’nde katılımın yakın coğrafyanın ve Türk halklarının ortak tarih, dil, kültür, gelenek ve değerleri temelinde çok taraflı iş birliğini tarım ve tohumculuk alanında da ilerletme konusundaki kararlılığını bir kez daha gösterdiğini belirtti.
Türkiye tohumculuk sektörünün tarihçesi, bugünü, gelecek vizyonu hakkında bilgi aktaran, sertifikalı tohumun önemine değinen Güler, dünyada kaliteli tohumluk üretimi, kullanımı, pazarlaması ve ticaretinde önemli gelişmeler olduğunu kaydetti.
‘’Türkiye Tohumculuk Sektöründe ‘Sessiz Bir Devrim’ Gerçekleştirdi’’
Pandemi dönemi ile birlikte gıda güvenliği, gıda güvenilirliği, gıda milliyetçiliği gibi kavramların hayatımızın bir parçası haline geldiğini anlatan TÜRKTOB Başkanı Güler, ‘’ Devletler kendi tarım politikalarını kendilerine yeterlilik üzerine kuruyorlar. Türkiye’de aynı doğrultuda çalışmalarına 1920’li yıllardan itibaren başladı. Bitki ıslahı çalışmalarının 2004 yılında Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde yasalaşan Islahçı Hakları Kanunu ile hızlanması ve 2006 yılında Türkiye Tohumcular Birliğini ve Alt Birliklerini de kuruluş kanunu olan 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu ile tohumculuk sektöründeki tüm faaliyetler çok profesyonel bir zemine oturdu. Türkiye kısa süre içinde tohumculuk sektöründe sesiz bir devrim yaşamıştır. Türkiye uluslararası ticaretteki konumu ve payını giderek artırmaktadır. Türk tohumculuğu 2018 yılından itibaren dış ticaret fazlası veren bir sektör konumuna gelmiştir ve bu konumunu sürdürmektedir. 2023 yılında tüm tohumculuk sektörünü değerlendirdiğimizde 450 milyon doları aşan ihracata ve 781 milyon dolarlık dış ticaret hacmine ulaşmış durumdayız. Artık nicelikten çok niteliğe odaklanmış politikalar üretiyoruz. Bu birikimizi ECO ülkelerinde iş birliğine dönüştürmek için buradayız.’’ dedi.
Ülkeler arasında bilgi paylaşımı ve ticaretin gelişmesi için mevzuat uyumluluğunun çok önemli olduğunu vurgulayan TÜRKTOB Başkanı Güler, kongrenin en önemli çıktısının yasal zeminin uyumlaştırılması olduğunu ifade etti.
TÜRKTOB’un gıda güvenliğini ön planda tutan, sürdürülebilir ve uluslararası düzeyde bir tohumculuk sektörü oluşturmak vizyonuyla hareket ettiğini, Tarım ve Orman Bakanlığı başta olmak üzere, ilgili tüm kurum ve kuruluşlarla iş birliği içinde, tohumculuk sektörünün geliştirilmesi ve küresel tohumculuk pazarında etkin olmak için çalışmalarda bulunduğunun altını çizen Başkan Güler, ECOSA üyesi ülkelerin başta tohumculuk olmak üzere her alanda iş birliğinin geliştirilmesi için her zaman hazır olduklarını aktardı.
“Ortak Mevzuat ECOSA’nın Kuruluşundan Bugüne En Büyük Hayalimizdi”
Ekonomik İşbirliği Ülkeleri Tohumcular Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Yıldıray Gençer, ECOSA’nın yürütmekte olduğu çalışmaları özetleyerek başladığı konuşmasında özetle şunları kaydetti:
“ECOSA olarak ilk kez Türkiye dışında uluslararası bir kongre organize ediyoruz ve yoğun bir ilgiyle karşılanmaktan mutluluk duyuyoruz. Organizasyon sürecinde desteklerini esirgemeyen Türkiye Cumhuriyeti Tarım Bakanlığına, Ticaret Bakanlığına, Kazakistan Cumhuriyeti Tarım Bakanlığına ve Jambıl Bölgesi Valiliğine teşekkürlerimizi iletmek istiyorum.
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Tohumcular Birliği (ECOSA); Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) üyesi ülkeler arasında (Türkiye, Kazakistan, Azerbaycan, Tacikistan ve Özbekistan, Kırgızistan, Pakistan, İran, Afganistan ve Türkmenistan) tohum ticaretinin geliştirilmesi amacıyla 2009 yılında kurulmuştur.
ECOSA olarak, bölgesel tohum stratejisini yasal çerçeveler ve teknik prosedürler bakımından ECO üyesi ülkelere uyumlaştırma hedefinde çalışmalar yürütmekteyiz.
Bugün Sayın Bakanımızın da konuşmasında müjdesini vermiş olduğu Türk Devletleri arasında ortak mevzuat oluşturulması ECOSA çatısı altında belirlediğimiz en büyük hedefimizdi. Tarım Bakanları Toplantısından çıkan mevzuat birlikteliği kararı Tohumculuk Sektörümüz adına büyük sevinç yaratmıştır. Emeği geçen tüm Bakanlarımıza sektörümüz adına teşekkürlerimi sunuyorum.
Yine üye ülkelerimiz arasında ortak katalog oluşturmak ikinci büyük hedefimizi oluşturuyor. Bir çeşit ıslah etmek hem maddi hem de süreç olarak oldukça meşakkatlidir. Bir çeşidin uluslararası ticarete konu olabilmesi için ilgili ülkede de kayıt altına alınmış olması gerekmektedir. Kayıt süreci ise ülkelerin prosedürlerine göre 2 ila 4 yıl arasında değişim göstermektedir.
Sürekli değişen gıda güvenliği ve iklim değişikliğine bağlı tarımsal üretim standartlarında bu süreçleri beklemek ülkelerin dış ticaretine ve tarımsal üretimlerine ket vurmaktadır. Çeşitler diğer ülkede tescil edilip ticarete konu olana kadar ne yazık ki işlevselliğini kaybetmektedir. EİT ülkelerinde oluşturacağımız ortak katalog ile ticaretin önündeki bu engelleri kaldırmayı hedefliyoruz.
Son 40 yılda, dünya toplam dış ticaretinde yaklaşık 60 kat artış yaşandığı görülmektedir. Bugün küresel tohum pazarı 50 milyar doları aşmış durumda. Bu pastanın içerisindeki payımızı artırmanın yolu birlik olmaktan, gücümüzü birleştirmekten, mevzuat birlikteliğinden ve ortak katalogdan geçiyor.
“ECO Bölgesi Tohumculuk Şeması Oluşturacağız”
Tohumculuk alanındaki ilişkilerimizi ilerletmek ve kolaylaştırmak adına Türkiye Cumhuriyeti Tarım Bakanlığımız ile Azerbaycan, Kazakistan ve Özbekistan ile ortak mutabakatlar imza altına alındı. ECOSA olarak süreçleri yakından takip ettik ve destekledik.
Türkiye Cumhuriyeti Tarım Bakanlığı, Özbekistan Tarım Bakanlığı ve TİKA tarafından desteklenen bir projeyi sürdürüyoruz. Özbekistan tohumculuk mevzuatının Uluslararası ve Türk mevzuatı ile uyumlu hale getirilmesi ve Özbekistan’da tam teşekküllü bir laboratuvar kurulması için çalışmalarımızı sürdürmekteyiz.
Bu çalışmalarımızı tüm EİT Üyesi Ülkelerde uygulamak ve ECO Bölgesi Tohumculuk Şemasını oluşturmak en önemli hedeflerimizden birisidir.”
Kazakistan Tarım Bakanı Aydarbek Saparov konuşmasında, Türk Dünyasında özel bir yeri olan Nevruz kutlamalarına da denk gelen organizasyonda ev sahibi olmaktan mutluluk duyduklarını dile getirdi.
Tohumculukla ilgili mevzuat ve yasal düzenlemelerde oldukça yol katettiklerini aktaran Saparov, Son dönemde özellikle kuraklığa dayanıklı çeşitler geliştirmek adına yoğun çalışmalar yürüttüklerini ve Türk Devletleri ile iş birliğine açık olduklarını belirtti. Tohumculuk sektörü ve seracılık alanında gelecek yatırımcılara arazi kiralamada kolaylık, teşvik ve destek sağladıklarını kaydetti.
Jambıl Bölgesi Valisi Yerbol Karashukeev konuşmasında, Jambıl Bölgesinin verimli tarım arazilerine ve uygun iklim koşullarına sahip olduğunu belirterek, yabancı çeşitlerin adaptasyon denemelerinin kurulması için plato alanları oluşturduklarını aktardı. Türk Devletlerinden gelecek yatırımcılara arazi kiralamada kolaylık sunduklarını kaydeden Karashukeev, Kazakistan Devletinin yeni yatırımcılar beklediğini aktardı.
Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreteri Büyükelçi Kubanıçbek Ömüraliyev; yakın zamanda Türk Devletleri Teşkilatı Tarım Platformunu kurduklarını ve bu platformla Türk Devletleri arasındaki tarımsal iş birliğini artırmayı hedeflediklerini aktardı. Konuşmasında gıda güvenliğine vurgu yapan Ömüraliyev, Tohumculuk Kongresinin Tarım Bakanları Toplantısı ile eş zamanlı gerçekleşmesinden mutluluk duyduklarını kaydetti.
