OMÜ Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi’nde 14.sü düzenlenen etkinliğe; OMÜ Rektör Yardımcısı Prof.Dr. Sevim Alışır, OMÜ Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muharrem Özcan, TÜRKTOB Yönetim Kurulu Başkanı Savaş Akcan, BİSAB Yönetim Kurulu Başkanı Selami Yazar, Tohum Dağıtıcıları Alt Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Aykut Hacıoğlu, Fidan Üreticileri Alt Birliği Başkanı Hurşit Nallı, Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği Başkanı Yıldıray Gençer, Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) Bahçe Bitkileri Araştırma Daire Başkanı Doç.Dr. Davut Keleş, Samsun İl Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam, Tarım ve Orman Bakanlığı temsilcileri, akademisyenler, sivil toplum ve meslek örgütlerinden yöneticiler ve çok sayıda öğrenci katılım sağladı.
Programda ilk olarak bitki ıslahının önemi ve Türkiye’de cumhuriyet döneminde yapılan çalışmaların yer aldığı ‘Cumhuriyet’ten Günümüze Bitki Islahı’ konulu video gösterimi yapıldı.
OMÜ Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muharrem Özcan açılış konuşmasında; tarımın her zaman çok önemli bir sektör olduğunu ancak son yıllarda yaşanan krizlerle birlikte bu önemin daha arttığını vurguladı.
Özcan, değişen çevre koşulları nedeni ile biyotik ve abiyotik stres kaynaklarıyla mücadelenin üretim maliyetlerini artırdığını bunun tarımda sürdürülebilirliği zorlaştırdığını ve bu nedenle ıslah çalışmalarına büyük önem verildiğini ifade etti.
Özcan, artan dünya nüfusu ve bunula birlikte azalan ekim alanları yanında, ortaya çıkan olumsuz şartların ıslahın önemini daha fazla ortaya koyduğunu ve ıslahın tarımın olmazsa olmazı olarak görüldüğünü belirtti.
Özcan özetle şöyle devam etti; ‘’Artan nüfusun beslenmesi için birim alandan aldığımız verimi artırmamız gerekiyor. Ziraat mühendisleri olarak Türk tarımına ve dünya tarımına katkılar sunuyoruz. Daha fazlasını da yapmalıyız.”
BİSAB Yönetim Kurulu Başkanı Selami Yazar ise, ‘’Bu yıl Cumhuriyetimizin 100. Yılında Yerelden Küresele Bitki Islahı konusunu seçtik. 11 Mayıs Bitki Islahçıları Günü’nü millî mücadelenin başlangıç noktası olan Samsun’da, Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde kutlamanın coşkusunu yaşıyoruz. 6 Şubat tarihli depremler bu coşkumuzu azalttı ancak bitki ıslahı konusu öneminden dolayı daha çok gündemimizde yer almak zorunda.’’ dedi.
Yazar özetle şöyle konuştu: ‘’İnsanların en önemli ihtiyaçlarından biri beslenmedir. Tarım tarihçilerine göre bitki ıslahı tarihi insanlık tarihi ile eş zamanlıdır. İlk insanlar çevrelerindeki bitkileri seçerek aslında bitki ıslahına başlamışlardır. Ülkemizde bitki ıslahı çalışmaları bilimsel temellere dayalı olarak 1925 yılında başlamıştır. Yorgun ve bitkin düşmüş bir millet bitki ıslahı alanında günümüzde dahi birçok ülkeye örnek olan Türk Mucizesi’ni gerçekleştirmiştir. Bundan sonraki çalışmalarımız ile gelecek nesillerin gıda güvenliğini sağlayacak ıslah çalışmalarına devam etmemiz, yeni geliştirilen teknolojileri kullanarak dünya ile rekabet edebilir yapıya dönüşmemiz gerekiyor.
Son yıllarda yaşanan pandemi ve savaşlar göstermiştir ki, eğer üretim yapacak bitkisel materyaliniz, tohumunuz varsa bağımsız ve özgürsünüz, aksi durumda bağımsızlıktan bahsedilemez.
Şu anda, ülkemiz ihtiyacını karşılayabilecek bitkisel üretimi gerçekleştirecek, tohumluk ve çeşitlerine sahibiz.
Bitki Islahçıları Günü’nün TÜRKTOB ve Alt Birlikleri ve üniversitelerin iş birliği ile kutlanmasının amacı kamuoyunda bitki ıslahı konusunda farkındalık oluşturulması ve bitki ıslahı ile ıslahçıların öneminin daha geniş kitlelere anlatılmasıdır.
Bitki ıslahı uzun süren, yoğun emek, bilgi, teknoloji, sabır ve yüksek maliyet gerektiren bir çalışmadır. Bitki ıslahçısı yeni teknolojileri takip eden ve tüm bu nitelikleri barındıran insanlardır.
Ziraat mühendisleri ve ıslahçılar, Cumhuriyetin kurulmasından bugüne çok büyük işler başardı fakat bu başarının anlatılması konusunda yeterli başarının sağlandığı söylenemez.
Türkiye’de 2000’li yılların başında 150 bin ton olan sertifikalı tohumluk üretimi 1,3 milyon tonun üzerine çıkarıldı. Benzer şekilde fide, fidan ve süs bitkileri alanında da benzer başarı yakalandı. Yakalanan başarının devam etmesi ve artması için bilim ve teknolojinin yakından takip edilmesi, ayrıca üniversiteler, kamu araştırma enstitüleri ve özel sektörün iş birliği içinde çalışması zorunluluktur. Birlikte çalışma kültürünü edinebilirsek küresel şirketlerle rekabet edebiliriz.’’
BİSAB üyelerinin devletten beklentisinin ıslah faaliyetlerinde bulunan şirketlerin altyapılarını geliştirmeleri için yeterli desteğin sağlanması olduğunu kaydeden Yazar, ‘’Bu amaçla BİSAB olarak Tarım ve Orman Bakanlığı ve TÜBİTAK nezdinde girişimlerde bulunuyoruz. Islah yapan özel sektör kuruluşlarının altyapı imkânlarını birlikte kullanarak çeşit geliştirilmesi de çok önemlidir.
BİSAB olarak kurulduğumuz günden bu yana sektördeki ulusal ve uluslararası yayın açığını kapatmaya çalışıyoruz. Düzenlediğimiz kurslarla bitki ıslahçıları yetiştiriyoruz. Bu eğitim seferberliğimizin sonucunu alıyoruz. Bizim kurslarımızda yetişen ıslahçılarımız kendi firmalarını kuruyor ve geliştirdikleri çeşitleri yurt dışına pazarlıyor.Ayrıca TÜRKTOB ile birlikte Uluslararası Bitki Islahı Kongresi düzenleyerek, alanımızdaki gelişmeleri takip ediyor, bilgi paylaşımında bulunuyoruz. ’’ dedi.
Yazar, 2022 yılında vefat eden BİSAB Kurucusu ve Onursal Başkanı Dr.Vehbi Eser’i, BİSAB Yönetim Kurulu Üyesi İbrahim Eker’i, BİSAB Üyesi Doç.Dr. Zafer Sağel’i ve 6 Şubat tarihinde yaşanan deprem felaketi nedeniyle aramızdan ayrılan Olgunlar Tohumculuk Firması Ortağı Murat Olgun’u ve TSÜAB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ökkeş Yıldırım’ı saygı ve rahmetle andı.
TÜRKTOB Yönetim Kurulu Başkanı Savaş Akcan, 11 Mayıs Bitki Islahçıları Günü’nde Mustafa Kemal Atatürk’ün Milli Mücadele’yi başlattığı Samsun’da olmaktan dolayı duyduğu mutluluğu ifade ederek sözlerine başladı.
TÜRKTOB Başkanı Savaş Akcan, “TÜRKTOB, 7 Alt Birlikten ve 75 bin üyeden oluşan kamu kurumu niteliğinde üst kuruluştur. Sadece tohum değil, fide, fidan, süs bitkisi üretimi ile tüm bunların ıslahı, sanayisi, dağıtımı ile büyük bir sektörü temsil ediyoruz. TÜRKTOB’un üyelerinin %90’ından fazlası özel sektör kurumlarıdır. 15 yıllık başarılı çalışmalarımızın ana nedeni siyasetten uzak ve milli üretime gönül vermiş üyelerimiz ve organizasyonumuzdur.
Biz pandemi ve Rusya- Ukrayna Savaşı olmadan da milli üretimi savunuyorduk. Haklılığımız ortaya çıktı. Bizim milli tohumdan anladığımız yerel çeşitlerimizden kendi ıslahçılarımız tarafından geliştirilen çeşitlerdir. İşte bu milli tohum çeşitlerinin geliştirilmesi konusunda ülkemizdeki bitki ıslahçılarına önemli görevler düşüyor. Ülkemiz günümüzde kendine yetebilen bir üretime sahiptir. Gıda bağımsızlığına sahip olduğumuzu söyleyebiliyorsak bunda en önemli pay bitki ıslahçılarınındır. Ancak gelinen nokta yeterli değildir. Kendimiz yeterliliğimizin yanında Türk Dünyası’nın gıda güvenliğinin sağlanmasına katkıda bulunma hedefindeyiz. ‘’ ifadelerini kullandı.
Günümüzde yanlış bilginin çok hızlı yayıldığını, doğru bilginin yayılmasında gençlere önemli görevler düştüğünü belirten Akcan, ‘’ Türkiye tohumculuğunun dışa bağımlı olduğu söylemi çok yanlıştır. 2022 yılında tohumluk üretim hacmi 1,5 milyar dolara ulaşmıştır. 2022 yılında 232,6 milyon dolar ihracat ve 169,6 milyon dolar ithalat yapılmıştır. Bu veriler Türk tohumculuk sektörünün başarısıdır. Bu veriler ortadayken tohumculuk sektörünü dışa bağımlı olarak tanımlamak çok yanlıştır.
İsrail’den buğday tohumu ithal edildiği bilgisi de yanlıştır, çünkü İsrail’de buğday üretimi yoktur. Ayrıca, Türkiye’de GDO’lu tohum üretici ve ticareti yasaktır, suçtur, 12 yıla kadar hapis cezası vardır.
Biz doğru bir tanımlama olmasa da ata tohumu diye isimlendirilen yerel çeşitlerimize karşı değiliz. Olamayız da. Çünkü bitki ıslahçılarımızın yeni çeşitleri geliştirirken bu yerel yerel çeşitleri kullanıyor. Biz Türkiye Tohumcular Birliği olarak Tohumun İzinde projemizle şimdiye kadar 400’ü aşkın yerel çeşidimizi gen bankalarımıza kazandırdık.’’ ifadelerini kullandı.
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Bahçe Bitkileri Araştırmaları Daire Başkanı Doç. Dr. Davut Keleş ise 11 Maysı Bitki Islahçıları Günü’nün cumhuriyetin 100. yılında Samsun’da kutlanıyor olmasının çok anlamlı olduğunu söyledi.
Doç. Dr. Davut Keleş ‘’ Tarım ve Orman Bakanlığı olarak pek çok destek veriyoruz. Araştırma – Geliştirme (AR-GE) faaliyetlerini çok önemsiyoruz. Türkiye Tohumcular Birliği ile bir yol haritası çizdik ve bu doğrultuda devam ediyoruz.
Gençlerimize en önemli tavsiyem okumalarıdır. Zihnimizi doyurmak, karnımız doyurmak kadar önemlidir. Alın terinin yanına akıl terini de eklemeliyiz. Okuduğumuzu uygulayarak eksiklerimiz görmek bizi mükemmele ulaştırır. 11 Mayıs Bitki Islahçıları Günü’nde siz gernç ıslahçı adaylarımıza çok büyük görevler düşüyor.’’ seklinde konuştu.
Açılış konuşmalarının ardından Cumhuriyetimizin 100. Yılında Yerelden Küresele Bitki Islahı ana temalı panele geçildi. Panelin başkanlığını OMÜ Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muharrem Özcan yaptı. Panelde OMÜ Ziraat Fakültesi Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Ahmet Balkaya, ‘Sebze Islahı’, Prof. Dr. İsmet Başer ‘Tarla Bitki Islahı’, TAGEM’den Dr. Yılmaz Boz ise ‘Meyve ve Asma Islahı’ konulu sunumlarını gerçekleştirdi.
Panelden sonra Genç Islahçı ve Başarılı Islahçı ödül töreni yapıldı. Dr. Vehbi Eser Makale Yarışması’nın sonuçlarının açıklanması ve dereceye girenlere ödüllerinin verilmesinin ardından üniversitelerin ziraat fakültelerinden gelene akademisyen ve öğrencilere hediyeler takdim edildi.
11 Mayıs 2023 / Samsun